สารบัญ

วันที่ 1 มกราคม พ.ศ.2556

เชื้ออุบัติใหม่-กลายพันธุ์ เช็กสุขภาพแบบไม่ตระหนก

"การไม่มีโรคเป็นลาภอันประ เสริฐ" วลีสั้นๆ ที่จริงเสมอเรื่อง "สุขภาพ" ถือเป็นเรื่องที่มองข้ามไปไม่ได้ เพราะเป็นพื้นฐานการดำเนินชีวิต จึงจำเป็นต้องดูแลตัวเองอย่างดี

ช่วงปีที่ผ่านมา มีประเด็นเกี่ยวกับโรคภัยไข้เจ็บ จากเชื้อที่เกิดใหม่ และเชื้อเก่าที่เวียนกลับมาระบาด และยังพบประเด็นสุขภาพจากทั้งพฤติกรรมผิดๆ ความเข้าใจ ความเชื่อผิดๆ ด้วยหวังว่าจะมีสุขภาพดีทางลัด จนทำให้เกิดการเจ็บป่วยแบบแปลกๆ อีกจำนวนมาก

การเกิดโรคอุบัติใหม่ และ โรคอุบัติซ้ำ สองคำนี้เชื่อว่าจะต้องได้ยินไปอีกนาน เพราะทางการระบาดจะแยกลักษณะของโรคไว้เพื่อการบ่งชี้สถานการณ์และเลือกใช้มาตรการการเฝ้าระวังโรค สิ่งสำคัญ คือห้ามเกิดโรค-ทำไม่ได้ แต่ป้องกันได้ ด้วยการ "ตระหนัก" ไม่ใช่เพียง "ตระหนก" แบบที่เราๆ ท่านๆ ทำเป็นประจำ

แล้วอะไรบ้างเป็นสิ่งที่เราทุกคนควรให้ความสำคัญเพื่อไม่ตระหนกกันจนเกินเหตุ

ก่อนอื่นคงต้องรู้ก่อนว่า สภาพของประเทศไทย เป็นเมืองร้อนที่จะมีโรคขาประจำ หรือ "โรคประจำถิ่น" เช่น โรคไข้หวัดใหญ่ อาหาร เป็นพิษ ส่วนโรคระบาด อาจเกิดขึ้นบ่อยหรือนานๆ ครั้ง แต่ก็ขึ้นกับสภาพอากาศและอีกหลายปัจจัย

เมื่อดูประเภทของโรค โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ กลุ่มโรคติดต่อที่เกิดขึ้นและมีอยู่ตลอดเวลา เช่น มาลาเรีย ไข้เลือดออก ไข้สมองอักเสบ โรคเท้าช้าง วัณโรค อุจจาระร่วง ฉี่หนู เป็นต้น

โรคกลุ่มนี้จะพบผู้ป่วยและเสียชีวิตจำนวนมากในแต่ละปี แต่ประชาชนมักไม่ตื่นเต้นและพานไม่ใส่ใจทำให้โรคยังคงระบาด ทั้งที่ส่วนใหญ่ป้องกันได้ เช่น โรคที่เกิดจากยุงเป็นพาหะ หากกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ จัดการสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสม ก็จะป้องกันและหยุดโรคได้ง่ายๆ

ส่วนกลุ่มการระบาดของโรคใหม่ และบางครั้งก็เป็นโรคเก่าที่เชื้อมีการพัฒนากลายพันธุ์ตามธรรมชาติจนทำให้เกิดความรุนแรงและระบาด เช่น ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ ซาร์ส หวัดนก ไข้สมองอักเสบเวสต์ไนล์ กาฬโรค

โรคกลุ่มนี้ส่วนใหญ่จะมีความรุนแรง เพราะเป็นเชื้อใหม่ที่คนยังไม่มีภูมิคุ้มกัน เมื่อเกิดขึ้นจึงมักตื่นตกใจ ซึ่งถือว่าดีในแง่ของการป้องกันตัวเอง และจะดีมากยิ่งขึ้นหากนำพฤติกรรมป้องกันตนเองด้วยสุขนิสัยพื้นฐานปฏิบัติจนเป็นชีวิตประจำวัน

เช่น ในปีที่ผ่านมา การระบาดของ โรคมือเท้าปาก หรือ เอนเทอโรไวรัส 71 ที่มักเกิดในเด็กเล็กและถือเป็นโรคประจำถิ่น แต่ที่ตื่นเต้นเพราะข่าวการเกิดโรคลึกลับในประเทศเพื่อนบ้านอย่างกัมพูชา หากเข้าใจโรคมือเท้าปากว่าเชื้อจะอยู่ในอุจจาระแล้วปลูกฝังให้เด็กรู้จักการล้างมืออย่างถูกต้องทุกครั้งหลังเข้าห้องน้ำ ก่อนและหลังกินอาหาร ปิดปากเมื่อไอจาม แยกเด็กป่วยออกจากเด็กอื่น ก็จะตัดวงจรโรคได้

นพ.รุ่งเรือง กิจผาติ ผอ.สำนักโรคติดต่ออุบัติใหม่ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข อธิบายเพิ่มเติมว่า ในการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา จะมีการติดตามโรคที่เกิดใหม่ หรือ เกิดซ้ำอย่างต่อเนื่อง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการระบาดในวงกว้าง และควบคุมโรคให้ได้ทันท่วงที แต่การเฝ้าระวังจะไม่เป็นผลสำเร็จเลย หากประชาชนไม่ร่วมมือ