อภิธานศัพท์เคมี - น้ำยาล้างจาน

จัดเป็นสารลดแรงตึงผิวชนิดประจุลบ (anionic surfactant) LAS เป็นสารผสมของสารที่มีจำนวนคาร์บอนอยู่ระหว่าง 10-14 อะตอมบนสายอัลคิล (alkyl chain) ซึ่งต่อกับวงแหวนเบนซินที่ตำแหน่งพารา1 LAS ในรูปของเกลือโซเดียมจัดเป็นสารสำคัญในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดเสื้อผ้า และ ผลิตภัณฑ์ล้างจาน ในความเข้มข้นระหว่าง 5-25 %2 เนื่องจาก LAS สามารถทำให้สิ่งสกปรก หรือคราบไขมันหลุดจากผิวของผ้าหรือจานชามได้

สูตรโครงสร้างทางเคมี

จำนวนคาร์บอนอะตอม (x+y) มีจำนวน 7-11 อะตอม

ประโยชน์

อาการเมื่อเป็นพิษ

ความเป็นพิษของสารนี้ต่อมนุษย์จัดว่าเป็นพิษน้อย โดยทั่วไปอาจก่อให้เกิดอาการระคายเคืองต่อผิวหนัง หรือตาได้เล็กน้อย ในการทดลองการก่อการระคายเคืองของสารนี้ต่อผิวหนังและตาในกระต่าย พบว่าสารนี้สามารถก่อให้เกิดการระคายเคืองที่ตาได้ในความเข้มข้น 5% ส่วนที่ผิวหนังต้องใช้ในความเข้มข้นที่สูงประมาณ 47-50% ส่วนความเป็นพิษเมื่อรับประทานนั้น ต้องได้รับสารนี้ในความเข้มข้นมากกว่า 65%3 และจากการทดลองในหนูพบว่าปริมาณสารมากที่สุดที่ยังปลอดภัยเมื่อรับประทาน คือ 85 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมต่อวัน4 อาการเป็นพิษที่พบได้ในหนูจะพบความผิดปกติ ดังนี้ เดินโซเซ ขนตั้งชัน การหายใจลดลง ง่วงซึม หนังตาตก ท้องเสีย เป็นต้น

การวินิจฉัย

กรณีรับประทาน หากรับประทานในปริมาณไม่มากจะไม่พบอาการผิดปกติ แต่เมื่อได้รับในปริมาณมากอาจมีอาการเจ็บปากและลิ้น คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
กรณีเข้าตา ทำให้รู้สึกระคายเคือง ปวดแสบที่ตา

การปฐมพยาบาล

กรณีรับประทาน ห้ามทำให้อาเจียน ให้รีบดื่มน้ำหรือนมมาก ๆ เพื่อลดการดูดซึม แล้วรีบนำผู้ป่วยส่งแพทย์ทันที
กรณีเข้าตา ให้รีบล้างตาด้วยน้ำมาก ๆ จนอาการระคายเคืองตาหายไป หากไม่ดีขึ้นควรนำผู้ป่วยพบแพทย์

Linear Alkylbenzene Sulfonates, Sodium Salt (LAS)

ประโยชน์

อาการเมื่อเป็นพิษ

การวินิจฉัย

การปฐมพยาบาล

ข้อควรระวัง (คำเตือน)

การเก็บรักษา